7 Ocak 2011 Yer6 Hafıza 94.9 Açık Radyo - Açık Dergi

Yer6 Hafıza 7 Ocak 2011
İlksen Mavituna
Janset Karavin
Zeynep Rojda Güvenç
Burak  Tunçlar

İlksen Mavituna: Açık Radyo’da Açık Dergi programındayız, canlı yayındayız ve yeni bir program başlıyor Açık Dergi içerisinde; Yer6 Hafıza. Noreplika Kolektif’ten Janset Karavin, Zeynep Rojda Güvenç ve Burak Tunçlar buradalar... Hoş geldiniz hepiniz...

...

İ.M.: Yer6 Hafıza programı bundan sonra her hafta, Cuma akşamı Açık Dergi’de yayınlanacak, esasında uzun soluklu bir proje ve Yer6 Hafıza Projesi, Noreplika Kolektf2in projelerinden sadece bir tanesi... 

Bu program bir girizgah programı olacak. Nasıl başlayalım Yer6 Hafıza’yı anlatmak için?

Janset Karavin: Yer6 Hafıza Noreplika Kolektif’in projelerinden biri, doğru; bir yerde Yer6 Hafıza Noreplika’yı da doğurmuş gibi oldu fakat diyebiliriz ki, iyi de oldu sonuçta. Bunun dışında başka projeler var ama ilk ayağa kaldırmaya çalıştığımız proje Yer6 Hafıza, bir fanzin kütüphanesi projesi pratikte. Bir altkültür projesi yani. Noreplika da zaten bir altkültür oluşumu; bir kolektif yapılanma; bir sanat kolektifi. Bir çok şey yapıyoruz ama en önemsediğimiz işlerden birisi sokak performansları... 

Bunun dışında Kolektif bünyesinde yapılan işlerden kısaca bahsetmek gerekirse: Marionette yapıyoruz; aşağı yukarı 70 cm boyunda, ahşap kuklalar ve bunlara oyunlar yazıyoruz; hem bunlar solo performanslar için hem de birçok marionettein bir arada olduğu sahne performansları için olabiliyor. Pantomimle ilgileniyoruz; benim iki öğrencim var şu anda atölyede pantomim eğitimi almaya devam eden. Bir de bu sene ilk defa bir blacklight tiyatro denemesi yapıyoruz; blacklight tekniği ile ilgili çalışmalar sahne üzerinde ilerleyen süreçte pantomim ve marionette performanslarına da aksettirilebilir diye düşünüyoruz. 

Bütün bunları bir yana bırakırsak Yer6 Hafıza Projesi kapsamında fanzinleri bir araya getirmeye çalışıyor, bugüne dek yapılmamış bir arşiv oluşturmaya çabalıyoruz. Aslını söylemek gerekirse, bildiğim kadarıyla bir kaç çapsız çalışma dışında dünyanın hiçbir yerinde bu içerikte doğru düzgün bir arşiv de yok. Altı yedi aylık bir süreç içerisinde arşive girip katalogladığımız fanzin sayısını on binlere çıkartmak istiyoruz; yalnız Türkiye’de çıkmış fanzinlerden bahsediyorum... Ve bunun için de birçok koleksiyonerle görüşmeye başladık. Çünkü bu insanlar ellerinde bin üzerinde fanzin bulunduruyorlar ama normalde kişisel koleksiyonlarda elli ila yüz gibi rakkamlar oluyor. Şu anda yanılmıyorsam yedi yüzlere yaklaşmış vaziyetteyiz hafızaya kazıma açısından. 

İ.M.: Bu noktada insanlara ulaşabilmek de epey önemli veri tabanının genişlemesi için...

J.K.: Evet, o ciddi bir güçlük çünkü erişmeye çalıştığımız bu insanların pek çokları popüler medyayla pek ilişkileri olmayan insanlar ve dolayısıyla direkt ulaşmak gerekebiliyor. İşte bu işlerle Burak uğraşıyor daha çok; istersen biraz o bahsetsin bundan...

İ.M.: İnsanlara nasıl erişiyorsun, insanlara projeyi nasıl ifade edebiliyorsun ve insanlar bu çerçevede ne kadar heyecan duyuyorlar?

Burak Tunçlar: Aslında Türkiye’de altkültürde şöyle bir olay var; sürekli bir kolektif yapı içinde olmak gibi bir fırsatları varken tek başlarına yürümek, tek başlarına bu konularda ilah olmak gibi bir yaklaşımları var ki, biz bunu çok yaşadık ne yazık ki... Elimizdeki fanzinleri paylaşırız gibi sözler verdikten sonra birden bire projeyi sahiplenme çabaları vesaire; bunlar çok oldu. Ben doğrusu projeye dahil olduğumda fanzini belli bir siyasal birikimi olan insanların çevirdiğini düşünüyordum ki, çok yanılmışım, çok sesli bir şey. Nitekim, yedi yüz tane fanzin içinde çok farklı görüşler de var, çok farklı konular da var ve çok geniş bir yelpaze bu işin özü. 

İ.M.: Fanzinleri bir araya toplamak... Tam olark neden bahsediyoruz yani, şuraya gelmeye çalışıyorum; Yer6 Hafıza gerçi çok iyi anlatıyor ismiyle bile ama fanzinlerin oluşturduğu hafıza; sen az evvel bireysel koleksiyonlardan bahsettin, genel olarak Türkiye kültürü içerisinde de kişisel ganimet olarak kim bilir nerelerde neler var... Bu bağlamda projeye nasıl bir vizyonla girdiniz?

J.K.: Bir toplumsal bellek oluşturma çalışması aslında Yer6 Hafıza. Bunu dile getirirken zaman zaman çok sert söylemler de kullanabiliyoruz insanlar ellerindeki arşivi paylaşmaya ikna olsunlar diye, zaman zaman da daha yumuşak şekilde dile getirmek gerekebiliyor. Hazır buradayen, ben o bahsini ettiğim sert söylemi kullanmayı tercih edeceğim: Toplumsal bellek oluşturma çabası dememizin sebebi eğer bu toplumsal belleği sağlamlaştırmazsak biz her koldan -yani, yalnız fanzinlerle ilgili bir çalışma yeterli değil, birçok çalışma yapılması lazım, edebiyat dışında da çalışmalar mümkün...- ...eğer toplumsal belleği güçlendirmezsek daha birkaç Deniz asarlar. Demem o ki, yapmaya çalıştığımız iş çok kısaca ve basitçe altkültürün bir ürünü olan fanzinleri  –ki çok kiisel çabalar da olabiliyor fanzinler-  bir araya toplayarak bunların yüz yıl sonra bile ulaşılabilir olmasını sağlamak istiyoruz; bir yerde bugünün fotoğrafını çekmiş oluyoruz aslında ve şu anda elimizde olmayan kaynaklardan bahsediyoruz burada; mesela...

Zeynep Rojda Güvenç: Yakın geçmişten bahsediyoruz... Bugün graffiti fanzinlerine ulaştık mesela... 80’lerin 90’ların başından. 

J.K.: Ve artık onları görebilmen mümkün değil; o, duvar üzerine yapılan bir çalışma ve bir sanat çalışması ama şu anda onlar orada değiller. 

İ.M.: Bir de genel olarak çeşitli konularda inisiyatif kullanan insanların çok kişisel olmadığından eminim olduğum bir şey bu aslında, her seferinde en baştan başladıkları hissi vardır içlerinde; bir yandan da bu da çok önemli sanırım?

J.K.: Harika bir dile getiriş oldu; Yer6 Hafıza çabası bu izlenimi kaldıracak ortadan ve belki de bir şekilde insanlar bundan elli yıl sonra  bir şeyler yapmaya kalkıştıklarında aslında yalnız olmadıklarını, yaptıkları şeyin köksüz olmadığını ve bir geçmişinin var olduğunu, düşüncelerinin bir geçmişinin var olduğunun farkına varacaklar ki, bu önemli, önemsenmesi gereken bir iş. 

İ.M.: Bir yandan da aslında yine yeraltı örgütlenmesi tipinde diyebileceğimiz bir kolektif Noreplika da ve hiç de uzak değil fikre.

J.K.: Mart ayına dek bu yapının dernekleşmesi sözkonusu. Yeraltı örgütlenmesi falan derken, böyle sanki silahlı örgütten falan bahsediyormuşuz gibi oluyor elbette öyle bir şey değil.

İ.M.: Yapısal olarak daha ziyade...

J.K.: Yani evet ama tabii şu da var mesala, arşist bir yapı da değil mesela; onu da dile getirmek lazım. Sonuçta yapmak istediğimiz şey sanat ve bunu bir dernek çatısı altında toplayıp birçok başka sanatçıya da ulaşmak ve dernek çatısı altında kolektif için belli çalışmalarda bir araya gelmek... Yeraltı yeraltı derken, yeraltının biraz yer üstüne çıkması gerekiyor artık çünkü bu söylem çok kullanıldı Türkiye’de; yeraltı edebiyatı diyerek, bu şekilde yaftalayarak bir çok kitap kaktılar insanlara. Yeraltı edebiyatı nedir, bilmiyorum. Bir yeraltı yaftası var, aslında bu piyasanın sizi satışa hazırlama şekli; sana, bana, ona bir yaftayı yapıştırıyorlar ve tamam artık sen vitrine çıkmaya hazırsın. 

İ.M.: Misal sen az evvel altkültür derken de aklıma aynı şey geldi... Onu altkültür olarak algılamayacağımız bir nokta olmalı...

J.K.: Evet, bizim açımızdan öyle değil tabii ki. Bizim için ortalamada herhangi durum ve altkültür olarak adlandırılması mümkün değil ama hani tırnak içinde ‘normal’ denilen kitle var ya, o kitle için evet, altkültür. Genel olarak, yaygın olarak toplumda rastlanılan durum değil çünkü. 

İ.M.: Yer6 Hafıza programında neler olacak?

J.K.: Bir şekilde insanlara ulaşmamız gerekiyordu ve bunu sağlayabilecek düzeyli ve bizim de ulaşmayı arzu ettiğimiz kitleye ulaşmamızı sağlayabilecek bir yayın sözkonusuydu Açık Radyo’da. Çeşitli konuklarla kısa fakat hoş sohbetler yapmak amacımız ki bu insanların çoğu fanzin çıkartmış, çıkartmakta olan yahut da bir dönem bulaşmış bu işlere ve yine ucundan kıyısında bulaşmaya devam eden insanlar. Bize birçok şey söyleyebilirler fanzinler hakkında ve Türkiye’de fanzincilik hakkında. 

Yer6 Hafıza herkese açık bir proje ve daha geniş bilgi edinmek isteyenler için de yer6hafiza.com adresini de yayına açmaya çalışıyoruz halihazırda. 

...